Wellicht is de titel enigszins misleidend, maar de cijfers bevestigen wel dat het absolute aandeel van geproduceerde duurzame energie de laatste veertig jaar ongeveer gelijk is gebleven. En dat heeft alles te maken met de economische ontwikkeling van vele opkomende landen en zelfs de ontwikkelde economieën.
Het nobele streven om de wereldeconomie gemiddeld met 2% per jaar te laten groeien zorgt ervoor dat de behoefte aan bijvoorbeeld elektriciteit of fossiele brandstoffen de laatste 40 jaar alleen maar is blijven stijgen. Gelukkig is er de laatste tien jaar heel veel gebeurd op het vlak van groene stroomproductie, zodat we min of meer een gelijk duurzaam aandeel kunnen behouden.
Degenen die nu roepen dat vandaag het verbruik van energie losgekoppeld is van economische groei hebben maar voor een deel gelijk als je de outlook ziet van het Planbureau voor de Leefomgeving in Nederland. Dat dit wellicht geldt voor Europa wilt nog helemaal niet zeggen dat dit mondiaal het geval is. Ondanks alle goede voornemens ziet de uitstoot er in 2030 met onze huidige inspanningen een forse stijging tegemoet, terwijl het klimaat records blijft opstapelen.
Mijn credo dat klimaat een optie is blijft staan bij het zien van al deze statistieken. Zolang er geen draagvlak wordt gecreëerd door de diverse politieke strekkingen wordt de opdracht om de opwarming van de aarde onder de 2 graden te houden onmogelijk. Het begrip welvaart dient opnieuw beschreven te worden en los te staan van het Amerikaanse of Europese model. De zogenaamde “American Dream” wordt stillaan het scenario voor een drastische wijziging van de leefomstandigheden in grote delen van de wereld.
Nu kun je iedere statistiek op zich gaan bekijken, je krijgt alleen maar meer van dezelfde bevestiging dat met de huidige marsroute we zelfs niet in de buurt komen van het klimaatakkoord van Parijs. En toch moeten we oplossingen blijven aandragen die stap voor stap kunnen uitgevoerd worden. Onze democratie is blijkbaar niet in staat om dergelijke drastische omslagen te maken; slechts bij het bereiken van de afgrond zal dit mogelijk worden. Zolang zullen we vele kleine veldslagen moeten zien te winnen en dat lukt ook steeds beter.
En toch draait het terugdringen van de broeikasgassen niet om technische oplossingen, waarvan we al een deel aan het uitrollen zijn, het draait om gedragsverandering. Het benoemen van de andere echte problemen en deze aanpakken is iets waar geen enkele verkozene zich durft over uit te spreken laat staan dit aan te pakken. Politieke zelfmoord brengt immers ook geen oplossing.
Natuurlijk is onze huidige verslaving aan olie om onder andere onze transportsector gaande te houden niet houdbaar, alleen zal dit tijd vergen om de transitie technisch en financieel mogelijk te maken. Een veel gemakkelijkere CO2-reductie is om de veestapel drastisch terug te brengen naar een duurzaam niveau (lees richting minus 90% van het huidig niveau). Onze vleesconsumptie zorgt vandaag voor een uitstoot die twee keer zo hoog is als alle transport samen en deze bewustwording kan zorgen voor een veel eenvoudiger te bereiken reductie. De 2 miljard levende wezens die iedere week worden omgevormd tot hapklare brokjes (u leest het goed, 2 miljard dieren per week) stoten meer dan het dubbele uit dan al onze wagens, vrachtwagens, boten en vliegtuigen samen.
Dat iedere kilo biefstuk 50.000 liter vers water nodig heeft om te groeien doet de milieuzaak verder ook geen goed. 90% van onze landbouwgronden worden nu gebruikt om voor voldoende voedsel te voorzien voor onze veestapel. Iedereen die deze cijfers leest weet al dat dit geen houdbare zaak is en toch proberen we om alles in stand te houden. De lobby is machtig en vooral bang voor het alternatief dat ze niet zien.
Nochtans zou een omschakeling naar duurzame landbouw, waar de gewassen gebruikt worden om te eten in plaats van er voer van te maken de agrarische sector goed doen. De inkomsten zouden op termijn fors stijgen en vooral de lange termijn houdbaarheid van klimaat, mens en dier ten goede komen.
Terugkomend op het feit dat we de laatste veertig jaar percentueel gezien nagenoeg geen enkele vooruitgang hebben geboekt op het vlak van duurzame energieproductie, lijkt het me dat op de volgende klimaatconferentie in Polen het tijd wordt voor plan B en zaken zoals bovenstaande omvorming van de agrarische sector, de bevolkingsgroei en ons economisch model mee onderdeel moeten worden van het klimaatakkoord van Parijs.
Klimaat behoud is niet alleen een kwestie van meer zonnepanelen, windmolens, biomassa of waterstof productie, maar vooral een kwestie van keten denken. De volledige samenleving moet doorgelicht worden en ieder onderdeel heeft behoefte aan nieuwe oplossingen. De enige echte groene energie is degene die je niet verbruikt en zaken zoals passieve gebouwen, slimme software, leven in gematigde gebieden, zorgen mee voor een haalbare kaart.
Dat de fase van ontkenning nog niet voorbij is sinds de ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs is iedere dag te lezen, mooie economische groeicijfers, fake politiek nieuws uit de VS, ontmoetingen tussen presidenten en dictators als goed nieuws verkopen, er is veel nieuws dat voorrang krijgt op prioriteit nummer 1, de leefbaarheid van onze planeet. Dat Europa probeert om het goede voorbeeld te geven is moedig, maar ook gidslanden zoals Duitsland zitten nog steeds in de fase van ontkenning. Het kappen van een oerbos net over de grens om een kolencentrale van RWE aan de gang te houden bewijst dit maar weer eens. Hoogdringendheid bestaat nog niet wat het klimaat betreft zolang er steeds gekozen wordt voor de korte termijn en het korte gewin.