Energie-Blog

André Jurres

Bovenstaande titel zal niemand verrassen gezien de status van onze sector, vele energiebedrijven schrijven rode cijfers en zo krijg je de automatische reflex om kosten te besparen en aan schaalvergroting te denken. Schaalvergroting moet je dan vooral zien als een ander middel om kosten te besparen gezien vele energiebedrijven een zeer gelijkaardige structuur hebben. Logisch want de meesten zijn ontstaan in een tijd dat de markt nog bestond uit een regionaal of nationaal monopolie. Men heeft in Nederland kunnen zien hoe belangrijke marktspelers van de ene op de andere dag kunnen verdwijnen door een ondoordachte actie van zijn overheid.

De theorie van unbundling is zeker de moeite waard om te overwegen, maar de blindheid waarmee men dit in Nederland is gaan invoeren heeft een ganse nationale sector vernietigd. Dat vele lidstaten talmen met de invoering van unbundling (unbundling wil zeggen dat het netwerk uit het bedrijf wordt gehaald, apart geplaatst als natuurlijk monopolie en zo moeten de energiebedrijven alleen verder met hun productiemiddelen en klantenbestand) is een understatement en zelfs de zogenaamde grote staten Duitsland en Frankrijk kijken er niet naar.

De toenmalige minister in Nederland dhr. Brinkhorst draagt een verpletterende verantwoordelijkheid in zijn blindheid op de realiteit en bescherming van werkgelegenheid en vooral kennis en beslissingsmacht. Dat bedrijven als Nuon en Essent in rook zijn opgegaan in grotere bedrijven zoals Vattenfall en RWE heeft trouwens alleen maar waarde vernietigd want deze voormalige grote Nederlandse energiebedrijven zijn zo goed als niks meer waard. Een uitstekend moment om deze terug te verzelfstandigen (lees: terugkopen).

In het grotere plaatje zijn nog een aantal consolidaties te verwachten, zodra Nederland zijn twee laatste kleinere energiebedrijven heeft verplicht om ook te ontvlechten (unbundling) zijn zij een vogel voor de kat. De balans van dergelijke bedrijven wordt compleet onderuit gehaald en zij kunnen zich niet meer financieren op de markt. Dat deze unbundling in Nederland zal doorgaan is zo goed als zeker vermits ze nu eenmaal de weg al hebben ingeslagen. Het mogelijke scenario dat een rechtbank de overheid gaat ongelijk geven is zeer onwaarschijnlijk. Vermits deze overheid theoretisch alleen maar de Europese regelgeving heeft gevolgd en dus eigenlijk het beste leerlingetje van de klas is geweest.

Dat onze sector niet echt aantrekkelijk wordt gevonden op dit ogenblik, wordt ook aangegrepen door een bedrijf als Electrabel om tegen de overheid te zeggen dat er geen kandidaten zijn om mee te investeren in het langer openhouden van twee oude kerncentrales (Doel 1 en 2). Nu is dit wel heel kort door de bocht daar er geen degelijk proces aan is voorafgegaan. Snel de vraag stellen aan de industrie of ze mee willen investeren in veertig jaar oude kerncentrales is niet serieus te noemen en zeker al niet als op dit ogenblik olie, gas, CO2 en elektriciteit zeer weinig kosten (op de groothandelsmarkt). Hoe krijg je investeringen in zelfs 40 jaar oude kerncentrales rendabel als de groothandelsprijs onder de 40 euro per MWh zit. Nu is de huidige marginale kost van deze centrales nog fors onder de 20 euro per MWh, maar dat helpt niet voldoende.

Vermits er in Noordwest-Europa nog steeds te veel basislastcentrales staan (oude en de verkeerde technologie, maar ze werken wel aan de huidig lage kost) is het rond krijgen van nieuwe investeringen zo goed als onmogelijk of je moet naar Engelse scenario's gaan waar je gedurende decennia prijsgaranties gaat geven om toch maar investeringen mogelijk te maken. Het blijft trouwens verwonderlijk hoe Europa dit heeft kunnen goedkeuren want hierdoor zetten ze de deur open voor alle lidstaten om hetzelfde te gaan doen.

Nu, voor België is consolidatie direct niet echt een punt want we hebben geen een Belgisch energiebedrijf meer buiten een aantal kleinere leveranciers die alleen maar overleven bij de gratie van een lage groothandelsprijs. En toch is er voor de Belgische overheid wel momentum te creëren als men oog heeft voor de langetermijnstrategie, zelfs het terug in handen krijgen van onze energiehuishouding behoort tot de mogelijkheden. Zelfs GDF/Suez kan de handdoek in de ring werpen als de malaise blijft aanhouden. Voor investeringen, knowhow en werkgelegenheid moet je als land durven streven naar het hebben van je eigen beslissingscentra in plaats van een slaaf te zijn van buitenlandse bedrijven.

Men ziet nu dat door onze energiebedrijven in buitenlandse handen te geven, deze België als secundair belang gaan zien daar ze al hun middelen nodig hebben om in eigen land te investeren of buiten Europa gaan groeien daar er in andere delen van de wereld gewoon meer energie nodig is. Paradoxaal zorgt de liberalisering in combinatie met de huidige malaise in onze sector (lees: extreem lage elektriciteitsprijzen voor producenten) ervoor dat we nooit geziene consolidatie krijgen. En dit met zo goed als geen marktspelers meer (nog wel leveranciers, maar die moeten allemaal hun energie gaan kopen bij dezelfde speler(s)). Als excuus wijst de sector dan zelf ook nog naar de nieuwe vormen van duurzame productie wat eigenlijk een valse reden is.(ook al zorgt duurzame energie in zijn huidige vorm wel voor een versterkend effect op de lage prijzen, maar dit komt door de regelgeving die alleen maar ondersteuning geeft als je produceert, zonder iedere KWh productie gaan al deze productievormen in de rode cijfers want daar is nu eenmaal het huidige subsidieregime op gebaseerd). Wordt vervolgd