Het is toch sneller gegaan dan verwacht dat de eerste leveranciers in België en Nederland of vaste energieprijzen aanbieden of onder de door de overheid gegarandeerde maximum prijs overeenkomsten aanbieden.

Is dit tijdelijk of zijn we op weg naar een normalisatie van de markt na de enorme stijgingen in 2022?

De eerlijkheid biedt te zeggen dat niemand dit eigenlijk weet, we kunnen hoogstens in scenario’s denken die op hun beurt afhangen van factoren die we voor een deel niet in de hand hebben.

Het weer is er één van, de tot nu betrekkelijk zachte herfst en winter zorgt ervoor dat de markt minder zenuwachtig reageert en dat de opgebouwde gasvoorraden op peil blijven of zicht geven op het doorkomen van de winter zonder tekorten.

Een tweede kalmerend effect is de snelheid geweest waarmee Duitsland het geweer van schouder heeft verandert en in record tempo drijvende LNG terminals is gaan bouwen.  Al drie nieuwe op minder dan een jaar tijd en er komen er nog aan.  De Duitse regering is als de dood voor tekorten die de economie grote schade zou toebrengen gezien er was gekozen voor één grote leverancier die meer dan de helft van het aardgas leverde.  Aardgas uit Rusland was een constante en kan wellicht nog wel eens terugkeren maar nooit meer zo dat men ervan afhankelijk wordt.

Een derde kalmerend effect is de gebruiker geweest en dan vooral de industrie.  Deze is toch in een perfecte storm terechtgekomen die vandaag nog altijd heerst ook al zijn de aardgasprijzen fors gedaald.  De stijging van de prijzen van grondstoffen in combinatie met alle andere stijgingen zoals bijvoorbeeld de loonkost doet onze competitiviteit op wereldschaal geen goed.

Wat gaat er overblijven van de uitgesproken ambitie van Europa om terug zelf meer te gaan produceren als je nu al niet meer competitief bent met je bestaande industrie.  De gasprijs mag dan al snel gedaald zijn hij is nog altijd minstens drie tot vier maal duurder als bijvoorbeeld in de Verenigde Staten.

Als dit zo blijft dan gaan we bepaalde industrieën die afhankelijk zijn van aardgas verliezen, de kunstmest sector lijkt me daar al één van.  Als het verschil zo groot blijft dan zullen de hoofdkantoren van de grote industriële spelers de rekening snel gemaakt hebben en verkassen naar die plaatsen die meer garanties geven voor een lagere productiekost.  Doe daar voor de Verenigde Staten nog de “Inflation Reduction Act” bovenop die voor 369 miljard USD subsidies toekent voor de verduurzaming van de economie en de verhuiswagens staan klaar.

Europa en de lidstaten schreeuwen nu om een vergelijkbaar steunpakket maar bezint eer je begint, men moet eerst keuzes maken welke industrie we hier willen en hoe we deze het best ondersteunen zodat bedrijven vanzelf kiezen voor Europa.

In plaats van plan bis met subsidies kan er ook tegelijkertijd gekozen worden om producten aan de Europese grens te gaan belasten van landen die zich of niet houden aan het Parijs klimaatakkoord of landen die aan concurrentie vervalsing doen door onnodige subsidies om hun eigen markt af te schermen.  Europa moet een vuist maken naar eender welk continent of land deze spelregels aan zijn laars lapt en dit zonder onderscheid.

Een hele kluif voor Europa dat ook al kampt met een oorlog dichtbij zijn grenzen en ook de immigratie van economische vluchtelingen maar niet onder controle krijgt.  Er zijn nu teveel uitdagingen en ook hier zal Europa en de lidstaten keuzes dienen te maken wat zij eerst dient op te lossen en te bepalen wat de juiste volgorde is.  De energiesector komt uit een zeer moeilijke periode waar tussen 2009 tot 2021 heel veel rode cijfers werden opgetekend en herstellen nu eindelijk van deze zwarte periode.  Maar één zwaluw maakt nog geen lente en overheden dienen zich bewust te zijn dat bevoorradingszekerheid, betaalbaarheid en duurzaamheid niet alleen aan de vrije markt kan overgelaten worden.

Voor België dienen zich harde keuzes aan om deze drie pijlers van onze economie in lijn te houden en het huidig beleid van brandjes blussen is ruim onvoldoende.  Ter elfder uren nog snel twee kerncentrales langer open houden gaat ons niet die energiemix geven die we nodig hebben om onze economie en samenleving een solide fundering te geven.  Strategie hier is noodzakelijk en lange termijn visie over verschillende regeringen heen  en dat is wellicht te hoog gegrepen…Vaste