Energie-Blog

André Jurres

Deze week stond de wereld weer eens even stil bij de zoveelste zinloze oorlog. Ook nu waren het onschuldigen die het slachtoffer zijn van het geknoei van oorlogszuchtige amateurs die de vijand niet kunnen onderscheiden van toevallige voorbijgangers.

Niet toevallig weer in Oekraïne? Na de heisa de laatste maanden over het land zelf, dreigen we nu in een escalatie te komen van actie-reactie. Het lijkt onwaarschijnlijk dat Europa deze tragedie zomaar laat voorbijgaan als een ongeluk. De al opgelegde sancties tegen Rusland zullen nog wel een niveau hoger gaan, maar eigenlijk gaat dit voorbij aan iets van veel meer belang.

Kun je van dergelijke landen eigenlijk wel een leverancier maken? We hebben onze mond vol (terecht) van kinderarbeid in Bangladesh en het opstellen van normen voor de kledingfabrikanten waarvan een deel ook afstand neemt van dergelijke praktijken. Toch gek, dat als het aankomt op fossiele brandstoffen onze waarden en normen ineens verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Hetzelfde geldt trouwens terecht voor de bloeddiamanten waarvan al jaren een totale boycot heerst. Als je puur sec naar de zaak kijkt dan zitten we met een geweldig gewetensprobleem met onze import van olie en gas. Natuurlijk hebben we alternatieven, alleen zijn die op korte termijn duurder. De olieprijs wordt zo gezet dat hij nog aanvaardbaar is en zelfs goedkoop te noemen gezien niet alle kosten worden meegenomen (vervuiling, uitstoot, ziektes, etc.).

Dichter bij huis blijft energie onze media beroeren en zoals steeds overwegend negatief. Men gaat ook steeds verder op zoek naar superlatieven zoals de situatie in Spanje waar de overheid de energiehuishouding al sinds het begin van de liberalisering in een ijzeren greep houdt. Nu wordt melding gemaakt dat er bij de Spaanse netwerkbedrijven al een toekomstige schuld is opgebouwd van 30 miljard euro om elektriciteitsproductie in de toekomst niet alleen groen, maar ook mogelijk te houden.

Hier steekt de 1,5 miljard euro schuld bij de Vlaamse netwerkbedrijven schril tegen af, alleen is Spanje natuurlijk een aantal maal groter. Hiermee bedoel ik trouwens niet alleen in aantal inwoners, maar vooral ook in oppervlakte en klimaat. Nu moet men weten dat de Spaanse energiemarkt eigenlijk nooit geliberaliseerd is geworden gezien men steeds heeft gewerkt met geplafonneerde prijzen in een gereguleerde markt. Wil je als leverancier aan de slag buiten dit systeem, dan kan dit en kom je zogenaamd in de vrije markt (de klant ook trouwens die terecht bang is dat hij niet terug kan naar de gereguleerde marktprijs) die eigenlijk een gevangenis is als je er vanaf buiten naar kijkt.

In deze zogenaamde vrije markt moet je dus eerst zien te kunnen concurreren met de gereguleerde markt alvorens je nog maar aan mogelijke klanten kan denken. Gezien de overheid in de gesloten markt bepaalt wat de prijs mag zijn, is er dan ook in een decennium niks veranderd aan de dominante positie van de historische partijen. Het is voor mij wel een raadsel hoe Europa dit kan tolereren. Nu zijn er best nog wel landen waar de concurrentie voor een groot deel dode letter is gebleken (bijvoorbeeld Frankrijk), maar van onze grootste Europese economieën had men anders kunnen verwachten.

De focus op de kost is zeker terecht voor markten die gesubsidieerd worden, maar men zou de objectiviteit moeten hebben om het dan ook over fossiele brandstoffen te hebben. Onze jaarlijkse kost van meer dan 500 miljard dollar import van fossiele brandstoffen is nog maar een deel van de kost want men dient tevens de milieukost erbij op te tellen.

Belangrijker is dat men moet durven leren van zijn fouten, alleen doet men dit niet door te gaan schieten op een kost waarvan op voorhand goedkeuring is gegeven door dezelfde actoren (lees: de diverse regeringen). Het idee om een zogenaamd bad bank op te richten voor de rekening van groene stroom uit het verleden te betalen stuurt een totaal verkeerd signaal de wereld in. Als een minister afstand neemt van zijn eigen beleid zonder alternatieven te bieden maakt hij zich schuldig als enerzijds veroorzaker en anderzijds als nestbevuiler.

Gelukkig hebben we in België nog bedrijven als Colruyt die hun nek blijven uitsteken door zelfs hun al grote positie in windmolens op zee nog te vergroten. Zelf ben ik benieuwd of ze naast deze gesubsidieerde en bewezen technologie ook de stap gaan durven nemen in projecten zoals het al omschreven energie-atol op zee.

Het is trouwens opvallend hoe (terecht) stil het blijft over de toekomstige prijs over deze windmolenparken op zee die de grootste sommen gaan nodig hebben gezien de investeringen. We dienen positief te staan over deze investeringen zonder uit het oog te verliezen dat het rendement constant (hiermee bedoel ik jaarlijks) dient gecontroleerd te worden. Dit dient men trouwens voor biogas/biomassa projecten ook te doen gezien de bedrijfsrisico's daar enorm kunnen schommelen van jaar tot jaar. De overheid zou met de investeerders op voorhand ook een rendement kunnen afspreken.

Het blijft toch gek dat wat in het verleden met de investeerders van de kerncentrales wel kon, nu niet meer kan. Toen had men een monopolie en toch sprak de overheid op voorhand de termijn af waarop deze centrales werden afgeschreven en werd er ieder jaar afgesproken wat de consument ging betalen voor zijn energie door rekening te houden met factoren zoals de olieprijs/gasprijs/uranium/afschrijvingen/etc. Begrijpt men niet dat je in een vrije markt investeerders juist meer zekerheden dient te geven in plaats van minder? Toch zeker als het gaat over infrastructuurinvesteringen die minstens veertig jaar dienen mee te gaan.