De communicatie de laatste dagen over het mogelijks moeten stilleggen van windmolens op zee door een overaanbod aan elektriciteit op het net klinken als een luxe probleem, maar dat is het niet.  Het is het gevolg van een gebrekkige energiemix die in een overgang zit van redelijke stuurbare productie naar productiebronnen die minder stuurbaar zijn.

Dat zon en wind grillig zijn van nature is een open deur intrappen, ook al zijn ze wel redelijk voorspelbaar op de korte termijn (1 tot enkele dagen)  Grillige productiebronnen hoeven op zich geen probleem te zijn, zolang de grillen maar voorspelbaar zijn.  Hier wringt het schoentje meteen een beetje, want we kunnen wel voorspellen of de zon morgen gaat schijnen en of er veel wind is, maar voor de langere termijn (en dus ook de dagen na morgen)  wordt al moeilijker.  Laat staan als je een week of verder nog een maand op voorhand dient te voorspellen.

Hoewel, ook dat is niet helemaal waar, want van zon weet je natuurlijk al dat de winter ervoor zorgt dat er maar heel weinig zon is en deze productiebron eigenlijk dan ook niet moet worden meegenomen in de wintermaanden.

“Deze zomer kans dat windparken op zee ieder weekend stilgezet worden”

De terechte verontwaardiging vandaag de dag dat windmolens op zee deze zomer mogelijks regelmatig in de weekends worden afgeschakeld is voor een deel het creëren van de noodzakelijke bewustwording dat er meer oplossingen nodig zijn om de bevoorradingszekerheid van elektriciteit te garanderen en optimaliseren.

Dat er in een zin direct  daarbij gezegd wordt dat we  meer flexibiliteit nodig hebben in plaats van de minder stuurbare kerncentrales is natuurlijk wel waar. Dat deze (lees: de minder stuurbare kerncentrales)  moeten worden ingevuld door gascentrales is vervolgens weer niet waar.  De inzet van België op de mogelijke bouw van een aantal nieuwe grote gascentrales is er vooral één door gebrek aan visie en keuzes. 

Na de wet op de kernuitstap van 2003 heeft men verzuimd  echt werk te maken van een duurzame visie over de toekomstige energiemix en de uitbouw van wind en zon..  Natuurlijk is het positief dat we als klein land ook op zee één van de marktleiders willen zijn, maar wind en zon op zich zijn geen resultaat van een visie, laat staan van een doordacht beleid op de toekomstige energiemix en de manier waarop wij onze samenleving CO2 neutraal gaan maken.

Met de recente berichtgeving dat we windmolens op zee moeten uitzetten kan ook de indruk bij de bevolking ontstaan dat we dus teveel productie hebben en er geen vuiltje aan de lucht is.  Het tegendeel is jammer genoeg het geval! Ook al heb ik veel begrip voor het ongenoegen dat we windmolens toch niet gaan stilleggen ten voordele van kerncentrales, dan nog is onze toekomst er één waar vooral een ander gevaar schuilt en dat is deze van de zogenaamde “dunkelflaute”.

Een woord dat centraal dient te staan in de vraagstukken naar een toekomstige visie en energiemix en onze antwoorden daarop.  Dunkelflaute zijn die momenten waarop er geen wind of zon en we dus zonder onze toekomstige primaire productiebronnen komen te vallen.  Deze kunnen zowel in de zomer als winter voorkomen en zijn natuurlijk geen optie voor een ontwikkelde samenleving.

Onrustwekkend is toch dat het huidige beleid helemaal geen antwoord biedt op dit risico daar de inzet van gascentrales helemaal niet toekomstgericht is want tegen 2050, en eigenlijk al ver daarvoor, dienen deze centrales al lang gestopt te zijn of alleen nog te werken met 100% CO2 neutrale gassen.

Ondanks dat Duitsland bijvoorbeeld vandaag al voor 122 GW zon en wind heeft gebouwd, Duitsland heeft in een dag maximaal 67 GW verbruik als samenleving, zie je ook daar dat de Dunkelflaute eerder de regel gaat worden dan de uitzondering en dat is natuurlijk geen optie.  Ook Duitsland zal al zijn kerncentrales sluiten gevolgd de komende vijftien jaar door de sluiting van alle kolencentrales.  Hierdoor is het voorspelbaar dat ook daar massaal veel nieuwe gascentrales in dienst zullen genomen worden.

Hierdoor drijven we verder af dan ooit van de doelstellingen van 2050 en dat is vooral omdat men de korte termijn oplossingen nastreeft en hoopt dat nieuwe technologie binnen deze tijd beschikbaar zal komen of dat CO2 opslag onder de grond grootschalig mogelijk zal worden, tegen overigens een zeer hoge kost.

Ondertussen gaat men in Engeland wel al voor 68% CO2 besparing tegen 2030 en dit vooral door een aangehouden beleid sinds dertig jaar.  Britannia ruled the waves but tomorrow the (clean) air?