Op zich is de zenuwachtigheid wel te begrijpen over de problemen met de Belgische bevoorradingszekerheid van elektriciteit, maar deze week begint me toch een ongemakkelijk gevoel te bekruipen. Of men is aan het stuntelen in zijn communicatie, of men weet het niet, of men doet het opzettelijk.

Eén van de noodzakelijke verbeteringen in de elektriciteitsmarkt is dat de prijs op de stroombeurzen naar boven gaat. De prijzen die al lange tijd tussen de 42 á  45 euro per opgewekte MWh staan doen bijna iedereen pijn die investeert in nieuwe productie. Met dit niveau van prijzen krijg je dus een scenario dat de ene na de andere centrale ontmanteld wordt of in de mottenballen gaat. Laat staan dat men nog maar gaat nadenken over het ontwikkelen en investeren in nieuwe centrales.

Doe daar het constant wisselend beleid bij voor de ontwikkeling van duurzame energie (en dat is niet alleen in België zo, maar mogelijks nog erger in andere landen) en ook daar vertragen of komen de investeringen tot een volledige stop. De huidige problemen met enkele van onze kerncentrales heeft de prijs al (licht) doen stijgen voor 2015, maar nog steeds niet voldoende om de markt aantrekkelijk te maken (behalve dan voor degene die over afgeschreven kolen- of kerncentrales beschikt) om nieuwe investeringen op gang te brengen.

Toevallig of niet kwam deze week het euforisch bericht dat de voormalige kolencentrale in Gent van Electrabel die was omgebouwd tot het verbranden van hout terug mag opstarten. Dat marketing toch belangrijk blijft zegt alles in de naam, Maxgreen heet de draak nu. Alsof het daardoor in een klap een state of the art werkende centrale is geworden. Dat niemand zichzelf probeert te overtuigen dat een 200 MW houtverbrander een duurzame oplossing is op lange termijn. Terecht is er ook maar een subsidie gegeven voor zeven/acht jaar want de efficiëntie van dit soort centrales is niet optimaal.

Niettemin in de huidige situatie in België is ieder beetje extra productie voor de winter meegenomen. Het voornemen in Vlaanderen om dan eventueel nog twee van deze draken toe te laten mag toch enige verbazing wekken gezien er in de hele wereld maar een heel beperkt aantal 200 MW houtverbranders staan. De 2 tot 3 miljoen ton hout en aanverwanten die nodig zijn om de centrale draaiende te houden zeggen alles. Dat deze van de andere kant van de wereld komt maakt het hele zaakje er niet duurzamer op en eigenlijk is verbranding iets wat je gewoon niet onder de noemer groen moet plaatsen. Dat wil niet zeggen dat het niet efficiënt is om houtafval nuttig te gebruiken, maar dat zou dan toch van de onmiddellijke omgeving dienen te komen of toch in ieder geval uit eigen land. Noem het hoogstens blauwe energie.

Het laatste woord zal over dit soort centrales nog niet gezegd zijn, maar deze week stond eerder in het teken van het vinden van oplossingen voor ons acuut tekort aan productie bij winterprikken. Elia kwam wel met een hoogst verrassend ideetje/oplossing door voor te stellen om bij koude momenten de leveranciers en producenten op te zadelen met een onbalans kost die zo onrealistisch hoog is dat je direct de boeken kunt dichtdoen. 4500 euro per MWh, ik dacht eerst dat men de komma vergeten was, maar nee men meent het. Nu is het bedrag zo onrealistisch hoog dat ik het nog moet zien gebeuren dat een leverancier dit zo maar zonder slag of stoot gaat betalen. Iedere wijziging in de formule van onbalans zal toch de regelgever CREG dienen goedgekeurd te worden neem ik aan en dat wordt een hele kluif. Ben benieuwd hoe men dit gaat vergelijken met ijkpunten (benchmarking) in het buitenland. Neem aan dat een eventuele onverwachte goedkeuring toch zal gestoeld zijn op een onderbouwde motivatie van een maal duizend prijs. Ben zelf best in staat om zaken gemotiveerd te verdedigen, maar hier zou ik niet aan beginnen.

Minstens even belangrijk is of dit iets oplost buiten dan ervoor te zorgen dat de leveranciers vandaag nog even zullen dubbel checken dat hun posities afgedekt zijn (lees dat er voldoende elektriciteit is gekocht om de behoeften van hun klanten te dekken). Vooral voor de leveranciers die alleen hoogspanningsklanten hebben wordt het rekenen of vooral doorrekenen. De marges in dit marktsegment zijn zo klein (0,5 tot 2 percent) en de risico's groot dat een opslag onvermijdelijk zal worden. Dit risico zal doorverrekend dienen te worden aan de eindklant en niet alleen aan de grootverbruikers, maar aan iedereen.

Maar wat verandert dit op het moment dat we een forse winterprik krijgen in Noord-West Europa en onze import in het gedrang komt? Niets! Of wat als er bovenop een centrale een technisch defect krijgt. Gaat men dan 4500 euro per MWh aanrekenen? Zelfs als men dit onwerkelijk hoog bedrag (factor 100 boven de huidige marktprijs) zou aanrekenen houdt men een tijdelijk tekort en dient men maatregelen te nemen. Met andere woorden zal men nog altijd tijdelijk grote verbruikers dienen af te schakelen of vragen dat ze hun productie verminderen. Verder kan men de bevolking vragen minder elektriciteit te gebruiken tijdens piekmomenten (heeft in Japan goed gewerkt), etc.

In ieder geval lijkt me deze maatregel nuttig te zijn als schoktherapie, maar niet toepasbaar, iedereen is wakker en wellicht wou Elia de leveranciers even wakker schudden (of het aantal verminderen in België ) dat ze hun portfolio nog eens goed bekijken en afdekken.

Wat ook opviel deze week waren de berichten over het welles-nietes van Doel 4 en wanneer deze zou gaan werken. Natuurlijk zoekt de media hier naar nieuws en ieder gerucht is voldoende om een datum van opstart te melden. Als eigenaar van de centrale zou men duidelijker moeten communiceren en gewoon zeggen dat men het niet weet en wellicht een uiterste datum hanteren.

De communicatie van de FANC is mogelijk veel belangrijker over de twee kerncentrales die momenteel onderzocht worden met betrekking tot de reactor problemen (scheurtjes of eigenlijk belletjes in het productieproces van weleer). Men zegt gewoon nog van niets te weten en men meldt in de media dat men geen informatie krijgt van Electrabel over de status van de onderzoeken. Wederom niet handig om niks te zeggen, als je het niet weet zeg het dan gewoon, maar wees open naar de instantie die je centrale terug moet goedkeuren. Het lijkt me logisch dat de FANC nog kritischer zal zijn eens de informatie wordt vrijgegeven over een mogelijke heropstart.

Ondertussen in de Wetstraat enig nieuws van de onderhandelaars die tevens wensen tot een energiepact te komen met de sector, hopelijk bedoelt men hiermee een lange termijn visie om de nodige investeringen op gang te brengen om onze energiehuishouding naar de 21ste eeuw te brengen en niet de gedrochten uit het verleden genoemd Pax Electrica's (lees akkoorden afgesloten tussen de dominante producent Electrabel en de regering in achterkamertjes die niks bereikt hebben en zelfs voor delen nooit zijn uitgevoerd).