Na de eerder aangekondigde wens van EDF Luminus om een beursgang voor te bereiden, is het nu de beurt aan GDF/Suez om te overwegen zijn Belgisch/Nederlandse dochter Electrabel volledig, of voor een deel, af te stoten. De redenen zijn soms redelijk transparant voor de ene of de andere, maar de timing blijft opvallend te noemen wat een beursgang betreft.

De lange termijn outlook voor onze sector is nog steeds positief, maar zoals in iedere sector is het nog maar de vraag voor wie wel en voor wie niet. Alle energiebedrijven in en rond België bloeden vandaag door hun grootschalige gas elektriciteitscentrales en kerncentrales. In Duitsland, door de aangekondigde sluiting van de kerncentrales, in België tevens door de aangekondigde sluiting in 2025, door de technische problemen en het afromen van de overgebleven winsten. Op korte termijn kunnen een aantal Duitse energiebedrijven zoals RWE/Essent zich nog rechthouden door hun oude kolencentrales, maar dat is slechts uitstel van executie.

Ook de Duitse overheid heeft reeds aangekondigd dat de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 drastisch moet zakken en dat betekent gewoon over en uit voor het gros van hun zwaar vervuilende kolencentrales. Deze positieve outlook betekent de noodzaak voor het uittekenen van een nieuwe investeringsstrategie gebaseerd op productievormen die mens en milieu niet, of veel minder, belasten. Terugkomende op de mogelijke afstoting van Electrabel door GDF/Suez kan men dit op vele manieren bekijken. Net tien jaar na de volledige overnames door Suez, lijkt het huwelijk behoorlijke barsten te vertonen. De jarenlange grote kasstromen richting Parijs zijn opgedroogd en de vooruitzichten voor de komende jaren zijn niet veel beter.

Dat een mogelijk herstel van de groothandelsprijs eraan komt is zeker, maar de vraag is wanneer. Als de huidige prijs nog enkele jaren stand houdt (en daar ziet het toch naar uit als je naar de prijzen kijkt voor de komende drie jaar), dan zullen de cijfers rood blijven schrijven voor zowat iedereen in de productiesector. Met afgeschreven kerncentrales valt nog wel een marge te behalen op voorwaarde dat ze werken en het is nog maar de vraag of de twee kerncentrales met de vaak vernoemde haarscheurtjes ooit nog gaan opstarten. Het controleorgaan FANC dient de overheid te melden of dit kan en iedere maand kost dit de eigenaar tientallen miljoenen aan winst.

Als men eerlijk is dan gaan deze centrales nooit meer open want ze hadden in hun huidige vorm nooit mogen openen. Mocht men tijdens de bouwfase geconstateerd hebben dat de reactoren dergelijke fouten hadden, dan zou men deze direct teruggestuurd hebben naar de fabrikant en nieuwe geëist hebben. Gezien ook toen al dergelijke fouten niet aanvaardbaar waren met de toenmalige kennis, is dat in de huidige tijd zeker niet anders. Dat men nog rond de hete brij aan het dansen is, heeft gewoon te maken met de onbekendheid van de scheurtjes en de mogelijke langetermijngevolgen van straling erop en ook van het belang van deze centrales in onze huidige energiemix.

Dat de eigenaar Electrabel/Suez/GDF op dat ogenblik eieren voor zijn geld kiest is wellicht te begrijpen, alleen zie ik moeilijk in wie interesse zou hebben in de overname van een bedrijf met hoofdzakelijk decennia (30 tot 40 jaar) oude kerncentrales in zijn park. De ontmanteling van de centrales komt dichterbij en dat blijft toch een van de grote onbekenden qua risico en vooral kost. De eventuele wens om een deel te verkopen aan anderen buiten de beurs om is om dezelfde reden ook een moeilijke, ook al is deze nooit onmogelijk. Als men een bepaald rendement kan vooropstellen (garanderen kan niet) zijn er wellicht institutionele beleggers te vinden, ook al heeft een dergelijk oud productiepark op termijn geen waarde meer en eerder een grote kost (de ontmanteling).

De suggestie die soms gemaakt wordt om zelfs de overheid te zien als mogelijke overnemer, lijkt een 'back to the future' wens die Europees gezien toch wel enige moeilijkheden in zich houdt. Aan de andere kant zei Cameron terecht dat productie van elektriciteit te belangrijk is om alleen aan de markt over te laten. Hiermee doelde hij volgens mij vooral op grootschalige investeringen, zoals nieuwe kerncentrales bouwen. Mochten ook in België terug grote investeringen in onze elektriciteitsproductie op gang komen, zoals het bouwen van nieuwe kerncentrales, dan zal de overheid zeker ook een belangrijke rol te spelen hebben.

Dit hoeft niet per se te zeggen dat zij zelf de investeerder moet zijn, maar het bieden van lange termijn garanties aan investeerders zoals men in Engeland gedaan heeft (35 jaar gegarandeerde prijs/ondersteuning) kan een andere optie zijn. Een betere optie zou trouwens zijn: een echte emissiemarkt met juiste prijzen voor CO2 per ton (lees: prijzen tussen de 60 tot 100 euro per ton) zodat de markt zijn rol weer kan opnemen als investeerder en uitbater.

De korte termijn outlook (komende drie jaar) kan men gerust slecht noemen en het credo voor vele energiebedrijven is om een zorgvuldige balansoefening na te streven (mag u letterlijk nemen zijnde de boekhouding op orde houden en de juiste strategie hebben) zodat men de storm kan uitzweten.