De impact van de huidige stijgingen van zowat alle energieprijzen raakt ons nu al iedere dag, of het nu aan de pomp is, of je nu stookolie bestelt of je maandelijkse elektriciteits- en gas factuur gaat, the sky is the limit.

Deze doorgaans positieve slogan is jammer genoeg nu ook van toepassing op onze energierekening en dat gaan we geweten hebben.  De eerder naïeve hoop van de ECB dat hierdoor onze inflatie maar tijdelijk zal stijgen wordt ondertussen ingehaald door het ene record na het andere. 

Wereldvreemd wellicht of buitenaards intelligent?  De toekomst voorspellen is alleen voor de goddelijke onder ons en die zijn al lang dood.  Wij stervelingen doen ons best om voorspellingen te doen waarvan we weten dat ze per definitie een andere uitkomst gaan hebben.  De weinigen die dan af en toe de toekomst goed voorspellen worden onthaald als ware rocksterren en direct heilig verklaard.

Natuurlijk is het niet de bedoeling om van de huidige stijgingen een karikatuur te maken en dat zou ook niet terecht zijn voor de vele gezinnen en bedrijven die met hun handen in het haar zitten.  Er zijn enkele vragen die zich nu opdringen, hoe is het zover kunnen komen en waarom zag niemand deze prijzen tsunami op ons afkomen op enkele maanden?

Was dit met betere maatregelen te voorkomen geweest?  En ten laatste wat gaan of kunnen we leren hiervan om zo naar de toekomst toe dergelijke schommelingen te kunnen opvangen.

Voor België specifiek hebben we het bijkomend probleem dat het advies van onze voormalige loodgieter nog altijd geldt, we lossen de problemen op als ze zich stellen.  Of erger nog we stoppen de problemen in een la en kijken enige tijd later of het probleem zich niet vanzelf heeft opgelost.

De korte termijn regeert en ook nu weer verschieten de regeringen in dit land hun zowat laatste kruit om toch maar een indruk te geven dat ze de mensen hiermee helpen.  Het is zoals met onze voedselhulp aan landen in nood, de hulp is natuurlijk welkom maar we kunnen beter investeren in lokaal landbouw zodat mensen voor zichzelf kunnen zorgen.

Terugkomend op de hierboven gestelde vragen kan men wel stellen dat velen verrast zijn geweest door de snelheid en hoogte van bijvoorbeeld de gasprijzen op de internationale markt en dan vooral in Europa.  Deze keer heeft Corona er niets mee te maken maar een parallel is wel dat onze economische systemen heel kwetsbaar zijn en snel uit balans te brengen.  De storingen in bijvoorbeeld de transportketen door Corona zorgen iedere dag nog voor kopzorgen en hogere prijzen in zowel het product dat niet op tijd voorradig is als de kost om het product tot hier te krijgen.

Alle Europese leiders riepen vorig jaar in koor dat één van de oorzaken is dat we ons industrieel apparaat naar het verre Oosten hebben gebracht en nu volledig afhankelijk geworden zijn van de transportketen.  Eén onderbreking en de hel breekt los.  Direct werden goede oplossingen voorgesteld, zoals we moeten onze maakindustrie terug naar Europa brengen.  Sindsdien iemand nog iets gezien of gehoord van dit goede idee en vooral een implementatieplan?  Enkele producten staan nog wel in de aandacht zoals halfgeleiders of batterijen maar van basisproducten geen woord.

In de energiemarkt heerst eigenlijk voor een deel hetzelfde probleem het “just in time” principe regeert al sinds de markt werd geliberaliseerd en nieuwe investeringen in infrastructuur zijn alleen maar mogelijk door ondersteuning, lees subsidie, of bedrijven in staatshanden te houden.

De federale regulator CREG gooit vandaag nog wat olie op het vuur door te stellen dat de gascentrales momenteel wel veel winst maken en heeft zelfs de berekening gemaakt.  Geen woord over het feit dat de vele eigenaren van gascentrales de laatste 12 jaar alleen maar rode cijfers hebben geschreven en er voor honderden miljarden Euro’s centrales gesloten zijn in de wereld en dus ook in Europa.

De echte grondreden is dat de energieliberalisering nooit in vraag is gesteld en vooral op het perfect verkeerde moment werd geïntroduceerd op een moment dat een energietransitie vereist dat je een lange termijn visie hebt en bijbehorende zekerheden.  Volgende keer meer over wat zijn de gevolgen en vooral wat kunnen we hiervan leren om een echt beleid uit te stippelen dat de nodige zekerheden geeft van betrouwbare en betaalbare energie voor iedereen.