Je hoeft geen Einstein te zijn om te beseffen dat de huidige distributie en transmissienetwerken ontworpen zijn volgens het principe van de vorige eeuw. Enkele centrale elektriciteitscentrales werden aangesloten op het hoogspanningsnet en vervolgens werd de stroom tot bij uw bedrijf of thuis gebracht via het distributienet van uw lokale netbeheerder. Voor Vlaanderen is dit bijvoorbeeld Fluvius, in Nederland zijn er netbeheerders zoals Enexis, Stedin, Alliander, Enduris, etc.
Het huidige sternetwerk wordt in snel tempo aangepast vanwege de actuele ‘energiehonger’ en dus vraag, waarbij thans vele honderdduizenden productiebronnen ingezet worden (de zonnepanelen op uw dak) om toch maar te kunnen voldoen aan de vraag voor een aansluiting. Het blijft natuurlijk voor een deel behelpen, want je vertrekt nu immers vanuit het bestaande net. In rurale gebieden in Nederland (zoals bijvoorbeeld Drente en Groningen) is de capaciteit gewoonweg niet voorzien op de huidige ontwikkeling van mega zonneparken in de “middle of nowhere” die slechts een beperkte toegevoegde waarde hebben om ons ieder uur van de dag van genoeg stroom te kunnen voorzien.
Nu roepen enkele ontwikkelaars in koor dat het zo niet verder kan, trouwens vooral ingegeven door de niet voorziene en plotse stijging van de prijs van zonnepanelen. Men verwacht op korte termijn zelfs stijgingen tot 20%. Mocht dit bewaarheid worden dan valt de bouw van grootschalige zonneparken volledig stil.
Niet alleen omdat de financiële modellen heel gevoelig zijn voor schommelingen vanaf enkele percenten en dit vooral omdat ontwikkelaars vaak maar één doel hebben en dat is zo snel mogelijk het ontwikkelde park of vergunning verkopen aan de hoogst biedende. De ratrace naar boven (voor één keer) heeft tot gevolg dat er geen enkele lange termijn visie is voor deze toch belangrijke bouwblok van de energietransitie. Een land als Nederland zet een groot deel van zijn subsidiegeld in op zon en dit dreigt dus een maat voor niets te worden!
Nu doen trouwens lokale overheden soms vrolijk mee aan de prijsdruk naar boven door bijvoorbeeld geen maximum te zetten op hoeveel een ontwikkelaar dient te betalen om land te kunnen gebruiken van lokale overheden of privé personen. Vindt u het normaal dat het jaarlijkse huurgeld voor 1 windmolen voor een oppervlakte van 400m2 tot wel 60.000 € per jaar kan kosten/per molen? Als u weet dat een landbouwer bijvoorbeeld voor een hectare te pachten om zijn aardappelen in te telen 2500 € per jaar neertelt?
De verhoudingen zijn helemaal zoek en iedereen is daar de dupe van; ontwikkelaars omdat ze fortuinen op papier uitgeven om toch maar grond te kunnen huren, de overheid die dus eigenlijk teveel subsidie dient te geven om deze huurgelden te betalen, de lokale overheden omdat vele ontwikkelde parken nooit gebouwd worden en uiteindelijk de burger die via zijn belastingen ook teveel betaalt om deze energietransitie mogelijk te maken.
In Vlaanderen zag je dan weer een paar jaar geleden een kramp bij de overheid die al snel riep dat men slapend rijk werd eens je subsidie had gekregen voor een zonnepark. In al mijn jaren heb ik nooit goud gezien, ook nooit zilver, hoogstens koper, maar gelukkig geleidt dat goed.
In Nederland gaan we dit jaar binnen de subsidie(die SDE++ heet) zien dat de bulk van de subsidie naar wind en zon zal gaan zonder al teveel voorwaarden. Met bovenstaande indachtig kan ik u zo goed als zeker bevestigen dat bijna geen één park gaat gebouwd worden ook al hebben ze op papier alle subsidie benomen. Dit gaat ten koste van andere meer innovatieve vormen zoals warmtepompen, batterij technologie, waterstof, etc.
De opmerking van een grote zonnepark ontwikkelaar dat men goed wist dat de intekenprijs voor de subsidie laag of zelfs te laag was maar men geen keuze heeft anders komt hun bedrijf onder druk te staan gaat mijn begrip te boven. Wat heeft het in godsnaam voor zin om iets te winnen aan een te lage prijs als je al bijna zeker weet dat je nooit gaat kunnen bouwen of je moet een geweldige meevaller hebben? Nu het even tegenzicht door de onverwachte prijsstijgingen van grondstoffen die op hun beurt windmolens en zonneparken duurder maken roept men moord en brand. Wat verwacht men dan van dezelfde overheid? Dat men de subsidie maar weer laat stijgen?
Heeft helemaal geen nut, want de parken kunnen niet aangesloten worden de komende vijf tot tien jaar want netbeheerders hebben tijd nodig om hun netten aan te passen. Hierbij komt ook dat miljarden investeren om energie uit zon te transporteren die maar 10% van de tijd op zijn volle capaciteit werkt eigenlijk kapitaalsvernietiging is.
Er zijn nochtans oplossingen, verplicht bijvoorbeeld alle ontwikkelaars die op grote schaal werken om opslag te voorzien, zodat ze een deel van de oplossing zijn zodra ze worden aangesloten op het netwerk. Zo kun je de opgewekte energie opslaan wanneer het net vol zit, hetgeen overigens ook als voordeel heeft dat je de opgewekte energie niet voor een appel en een ei moet verkopen omdat er meer aanbod is dan vraag(en teruggeven aan het net wanneer er tekorten zijn van stroom).
Eén ding is zeker, op dezelfde weg verder gaan heeft totaal geen zin en is gelukkig ook niet mogelijk door de elektriciteitsnetwerken die vol zitten en de prijsstijging van vele grondstoffen. Werk aan de winkel om de juiste regelgeving voor te bereiden en in te voeren!